اگرچه هنر در دوران انقلاب شکلی تبلیغاتی و بهاصطلاح پروپاگاندا به خود میگیرد و در جهت معرفی دیدگاههای جدید انقلابیون است، اما پس از دوران انقلاب وظیفه و ماهیت اصلی خود را بازمییابد.
هنر انقلابی بهطور ذاتی ساختارشکن است. هنری است که با اصول مقید و غیرپویایی گذشته در تعارض بوده و به دنبال راهی برای ترویج جهان نو به نسل پس از انقلاب است و عرصههای بدیعی را درمینوردد.از طرفی هنر انقلاب همواره به دنبال شکلی از ساختار ناپایدار است تا تحولات روزگار پس از انقلاب را بهخوبی بتواند نمایان سازد.
هنر انقلاب ریشه در فرهنگ انقلابی داشته و همیشه در انقلابهای فرهنگی متعاقب آن است که منتقدان دچار اختلافنظر در تحلیل ساختاری و فرمالیستی هنر انقلاب میشوند.
در نمایشگاه بینالمللی هنر انقلابهای دنیا و همایش پنج روزه آن در زمینههای تجسمی، تئاتر، سینما، موسیقی و ادبیات، صاحبنظران ایرانی و خارجی به تحلیل رفتارهای هنری انقلاب و آثار هنر انقلابی در عرصههای گوناگون پرداختند.
همچنین در نمایشگاه مرکز فرهنگی هنری صبا آثار نقاشی، گرافیک و پوستر هنر انقلابی کشورهای چین، شوروی سابق، افغانستان، فلسطین و مکزیک در کنار یک دهه نقاشی ایران پس از انقلاب به نمایش درآمده است تا بازدیدکنندگان برای اولین بار پس از انقلاب بتوانند به بررسی مقایسهای آثار هنر انقلاب ایران با آثار مشابه بینالمللی بپردازند.
اگرچه بیشتر تابلوهای خارجی کپی یا نسخههای چاپی است و به نوعی در تضاد با نقاشیهای خسروجردی، اسکندری، چلیپا و صادقی بهشمار میآیند و لطمه جبرانناپذیری به کیفیت نمایشگاه وارد میسازند، اما فرصتی مغتنم است تا سیر تطور روحیه انقلابی هنرمندان نقاشی ایرانی را در برابر نقاشانی از کشورهای مکزیک، روسیه، چین و... شاهد باشیم.
همچنین هنر انقلاب در ارتباط مستقیم با مخاطب تعریف میشود؛ به این معنا که مخاطب انقلابی و همزمان با خلق اثر هنری، درکی متفاوت نسبت به مخاطب نسلهای بعد از انقلاب دارد. این تأثیرگذاری هنر انقلابی بر مخاطب در روند فرهنگی و زمینههای مستعد رشد هنر انقلابی تعریف میشود و اگر نمایشگاههایی از این دست بهطور منظم و متوالی برپا نشود، هر زمان بیم آن میرود که مخاطب عام با پیامهای مستتر در آثار انقلابی بیگانه و ناآشنا شود.
البته هدف اصلی هنر انقلابی جدای از تأثیرگذاری بر مخاطب و انتقال پیام انقلاب تبیین نظریههای فرهنگی در قالب آثار هنری است.از اینرو وظیفه کارشناسان و تحلیلگران هنر انقلاب است که در برنامههایی ویژه به بررسی هنری و تحقیقی آثار هنر انقلابی بپردازند.
به نظر مرتضی گودرزی (دیباج) دبیر این همایش «به دلیل اینکه آثار هنری متولد شده در انقلاب(ها) مبتنی بر باورها، دغدغهها، علایق و احساس هنرمندان در زمان خود بوده است، بخش وسیعی از آثار هنر انقلاب ناشناخته مانده است.
بنابراین برگزاری همایش بینالمللی هنر انقلاب در کنار نمایشگاه آثار، میتواند به تبیین بخشی از این جریان هنری هدفمند و متعهد کمک کند.»
از جمله عناوین مهم در هریک از زمینهها میتوان به موضوعهای مطرح شده زیر در این همایش اشاره کرد:
- شناسایی نشانههای تصویری در نقاشی انقلاب.
- مروری بر هنرمندان زن ایرانی و هنر انقلاب.
- تئاتر اعتراضی و انقلابی روسیه.
- ضرورت نظمبخشی به خاطرات بصری تاریخ.
- مفهوم فیلم انقلابی با نگاهی به سینمای انقلاب در شوروی.
- سنت و نوآوریها در شعر معاصر بعد از انقلاب اسلامی.
- مروری تحلیلی بر روند ادبیات معاصر.
- نشست تخصصی آسیبشناسی موسیقی ایران بعد از انقلاب و برنامههای دیگر که با نمایش دو فیلم «برای آزادی» به کارگردانی حسن ترابی و «مدار صفر درجه» محمود رحمانی همراه بود.